Door: Valerie Loos diëtist i.o. onder begeleiding van diëtist Anne Mesman- de Winter
Is voeding de oorzaak van ADHD?
Het aantal kinderen in Nederland met een geregistreerde diagnose ADHD is tussen 2002 en 2011 verdubbeld. Naar schatting zijn 5% van de kinderen in Nederland gediagnosticeerd met ADHD1. Waarschijnlijk komt ADHD niet vaker voor, maar worden de klachten sneller herkend. Bijvoorbeeld omdat kinderen met ADHD tegenwoordig sneller problemen ondervinden door de toegenomen prestatiedruk2.
Behandeling van ADHD
Globale kenmerken van ADHD zijn hyperactiviteit, impulsiviteit en problemen met de aandacht3. ADHD is een psychologische aandoening die op verschillende manieren wordt behandeld, met als doel de symptomen te verminderen. De eerste voorkeur gaat daarbij uit naar gedragstherapie. Hierbij zal bijvoorbeeld met het kind worden gewerkt aan het ontwikkelen van zelf-inzicht, het leren beheersen van impulsen of het aanleren van een georganiseerde dagstructuur. Daarnaast kan ook medicatie ingezet worden om de symptomen van ADHD te verminderen4.
Tegenwoordig wordt er meer onderzoek gedaan naar alternatieve behandelmethoden voor ADHD. Zo onderzoekt de Universiteit van Amsterdam hoe een mindfulness training zich verhoudt tot de behandelvorm medicatie bij kinderen met ADHD5. Ook duiken er in de media regelmatig onderzoeken op die beweren dat voeding een rol speelt bij de aandachtsstoornis.
Een betere concentratie door het aanpassen van je dieet?
Er is veel onderzoek geweest naar de relatie tussen bepaalde voedingsstoffen en het effect op ADHD. Ook zijn er specifieke diëten, waarin bepaalde bestanddelen van de voeding worden vermeden, met als doel te achterhalen of én welke bestanddelen in de voeding de symptomen van ADHD verergeren. De relatie tussen additieven (zoals kleur- en smaakstoffen) en ADHD is vooral onderzocht in het kader van het Feingold-dieet. Studies naar dit dieet geven aanwijzingen voor een relatie tussen kleurstoffen en gedragsverandering. In welke mate dit relevant is, is onduidelijk. Als er al een effect op gedrag is, is dit waarschijnlijk klein en niet specifiek voor kinderen met ADHD6.
Een ander voorbeeld van dit soort diëten is het Pelsser-Voeding en Gedrag-dieet, ook wel bekend als het RED-Dieet. Het dieet worden uitgevoerd volgens een strikt protocol. Vijf weken lang volgt een kind een dieet waarbij verschillende voedingsstoffen worden weggelaten. Als er na deze periode een verbetering van de klachten optreedt, worden in een vervolgonderzoek de voedingsstoffen één voor één weer toegevoegd aan het dieet. Dit heeft als doel te achterhalen voor welke specifieke voedingsstof(fen) het kind overgevoelig reageert. Dit vervolgonderzoek duurt ongeveer anderhalfjaar. Een studie naar dit dieet geeft aanwijzingen dat een deel van de kinderen profijt kan hebben van deze diëten. Het onderzoek bewijst echter geen oorzakelijk verband tussen voedingsmiddelen en ADHD7. Bovendien is gedrag afhankelijk van veel meer factoren dan voeding alleen. Zo is het bijvoorbeeld aannemelijk dat kinderen extra aandacht kregen tijdens het onderzoek naar het dieet, waarmee de symptomen van ADHD verminderden8.
Daarnaast zijn er aanwijzingen dat supplementen met omega-3- en omega-6-vetzuren een klein effect hebben op de symptomen van ADHD-patiënten. Of vooral de omega-3- of omega-6-vetzuren het effect geven, is onduidelijk. Het is ook onduidelijk in welke verhouding deze vetzuren geslikt moeten worden voor een gunstig effect9.
Een andere voedingsstof, waar vaak van wordt gezegd dat het kinderen druk maakt, is suiker. In onderzoek is echter geen verband gevonden tussen suikerinname en de mate van symptomen van ADHD10. Het is wel mogelijk dat, bijvoorbeeld door het drinken van een suikerrijke drank, de bloedsuikerspiegel schommelt waardoor er problemen met de concentratie optreden. Dit geldt echter niet specifiek voor kinderen met ADHD.
Onvoldoende bewijs voor een relatie tussen voeding en ADHD
Concluderend is er nog onvoldoende bewijs om voedingsadviezen op te stellen voor kinderen met ADHD. Vervolgonderzoek is nodig om meer te weten te komen over de invloed van voeding op ADHD. Het weglaten van belangrijke voedingsmiddelen (zoals bij het Pelsser Voeding en Gedrag-dieet) kan problemen veroorzaken voor de groei en ontwikkeling van een kind op lange termijn. Er wordt daarom geadviseerd aan ouders van kinderen met gedragsproblemen om niet zelf te experimenteren met voeding. Overleg altijd met uw arts en diëtist.
Wilt u meer weten over de relatie tussen ADHD en voeding? Of wilt Afvallen? Aankomen? Eetprobleem? Voedselallergie? Neem gerust contact op met een van onze diëtisten. We zijn werkzaam in de regio Noord- en Zuid Holland. De diëtist zit in het basispakket van de zorgverzekering. www.dewinter.nl tel: 023 5573344 receptie@dewinter.nl
Bronnen
1. Polanczyk, G., de Lima, M.S., Horta, B.L., Biederman, J. & Rohde, L.A. The worldwide prevalence of ADHD: a systematic review and metaregression analysis. Am J Psychiatry 2007; 164(6): 942-8.
2. Gezondheidsraad. ADHD: Medicatie en maatschappij. 2014.
3. Biederman, J., Mick, E. & Faraone, S.V. Age-dependent decline of symptoms of attention deficit hyperactivity disorder: impact of remission definition and symptom type. Am J Psychiatry 2000; 157: 816–818.
4. Buitelaar, J.K. & Kooij, J.J.S. Aandachtstekort-hyperactiviteitstoornis (ADHD); achtergronden, diagnostiek en behandeling. Nederlands tijdschrift voor geneeskunde 2000; 144(36),1716-1722.
5. Van der Oord, S., Bögels, S. M., & Peijnenburg, D. The effectiveness of mindfulness training for children with ADHD and mindful parenting for their parents. Journal of child and family studies 2012; 21(1), 139-147.
6. Nigg, J. T., Lewis, K., Edinger, T., & Falk, M. Meta-analysis of attention-deficit/hyperactivity disorder or attention-deficit/hyperactivity disorder symptoms, restriction diet, and synthetic food color additives. Journal of the American Academy of Child & Adolescent Psychiatry 2012; 51(1), 86-97.
7. Pelsser, L. M., Frankena, K., Toorman, J., Savelkoul, H. F., Dubois, A. E., Pereira, R. R. &
Buitelaar, J. K. Effects of a restricted elimination diet on the behaviour of children with attention-deficit hyperactivity disorder (INCA study): a randomised controlled trial. The Lancet 2011; 377(9764), 494-503.
8. Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). Voeding en ADHD. 2009. Beschikbaar via: http://www.rivm.nl/bibliotheek/rapporten/350021001.pdf
9. Johnson, M., Östlund, S., Fransson, G., Kadesjö, B. & Gillberg C. Omega-3/omega-6 fatty acids for attention deficit hyperactivity disorder: a randomized placebo-controlled trial in children and adolescents. Journal of attention disorders 2009; 12(5), 394-401.
10. Kim, Y. & Chang, H. Correlation between attention deficit hyperactivity disorder and sugar consumption, quality of diet, and dietary behavior in school children. Nutrition research and practice 2011; 5(3), 236-245.
