Iedereen die werkzaam is op het gebied van voeding heeft wel eens van Keuringsdienst van Waarde gehoord. Keuringsdienst van Waarde is een organisatie die onderzoekt of de beweringen van voedselfabrikanten kloppen en komt vaak tot schrikbarende ontdekkingen. Neem bijvoorbeeld Kellogg’s Special K met ‘toegevoegd ijzer’. Keuringsdienst van Waarde vroeg zich af: ‘Toegevoegd ijzer? Wat voor ijzer?’, en begon met een onderzoek.
Dat het toegevoegde ijzer van Kellogg’s Special K niet het mineraal ijzer bleek te zijn, is al een paar jaar bekend. Ook al is dit product inmiddels van de markt gehaald, het blijft een belangrijk voorbeeld van misleidende beweringen over voedingsmiddelen. Vandaar dat ik mij ben gaan verdiepen in dit verhaal en terechtkwam bij een aflevering van Keuringsdienst van Waarde uit 2009, waarin ze de Kellogg’s Special K met toegevoegd ijzer onder de loep neemt.
‘Heb je ooit een koe een fiets zien eten?’
De onderzoekers bellen in deze aflevering naar de hoofdkantoren van Kellogg’s van verschillende landen en stellen steeds dezelfde vraag: ‘Wat voor ijzer zit er in Kellogg’s Special K?’ De vrouw van de Nederlandse klantenservice begint te lachen en zegt: ‘Dat is een goeie vraag’. Wanneer er wordt gevraagd of het toegevoegde ijzer hetzelfde ijzer is als waar een fiets of een spijker van wordt gemaakt, geeft een andere vrouw het afwijkende antwoord: ‘Heb je ooit een koe een fiets zien eten?’. In Engeland beweren ze dat Special K gewoon het eetbare mineraal ijzer bevat en in Frankrijk willen ze geen antwoord geven: ‘Deze informatie is vertrouwelijk.’ Valt hier iets te verbergen? Ten slotte geeft Duitsland toe: ‘Het is fijn gestampt ijzer inderdaad, en je kan het ook thuis maken.’ Ha! Eindelijk een eerlijk antwoord. Maar het blijft merkwaardig dat Kellogg’s echt ijzer in het eten verwerkt.
De onderzoekers gaan vervolgens langs bij een levensmiddelentechnoloog om een test uit te voeren met magneten. Het mineraal ijzer is niet magnetisch, maar het metaal ijzer natuurlijk wel. En ja hoor! De magneet trekt een vlokje van Kellogg’s Special K aan. Schandalig! ‘Misschien zitten er andere stoffen in de vlokken die de magneet ook kan aantrekken’, brengt de onafhankelijke technoloog er nog tegenin.
Er wordt daarom een tweede test gedaan: de Kellogg’s-vlokken worden met melk gepureerd tot een vloeibare oplossing waar de magneet in wordt ondergedompeld. Zou het ijzer zich aan de oplossing onttrekken? Inderdaad: wanneer de magneet eruit wordt gehaald hangen er stukjes ijzer aan. ‘Dit duidt erop dat Kellogg’s het metaal ijzer bevat’, concludeert de technoloog. In plaats van het mineraal ijzer bevat Kellogg’s Special K dus het METAAL ijzer. Het product wordt meteen van de markt gehaald.
Simpelweg een verkooptruc
Waarom voegen fabrikanten metaal toe aan een ontbijtproduct? Simpelweg omdat consumenten dan denken dat ze hiermee een goede en gezonde keuze maken. En we kunnen niet eens beweren dat Kellogg’s gelogen heeft: er zat wel degelijk ijzer in de cornflakes, alleen niet het soort ijzer dat we hadden verwacht. Dit is een verschrikkelijke verkooptruc. Maar wel een verkooptruc die werkt. Wij weten niet dat fabrikanten vooral aan geld denken en niet aan de gezondheid van de consument, dus wij tuimelen erin. Kellogg’s Special K is lang niet het enige voorbeeld van een misleidend product.
Blijf dus alert, en geloof niet alle claims die op de verpakking staan. Voor ijzer geldt bovendien dat je daar meestal helemaal geen extra hoeveelheid van nodig hebt. Alleen vrouwen die menstrueren, zwanger zijn of borstvoeding geven hebben extra ijzer nodig. En dan kan je die extra ijzer nog het best halen uit een boterham met appelstroop plus een glas verse sinaasappelsap. Sinaasappelsap zorgt ervoor dat de ijzer uit de boterham en appelstroop beter wordt opgenomen. Een andere goede bron voor ijzer is roggebrood of vlees.
